Piotr Leopold II Józef Habsburg-Baudemont-Vaudemont-Lotaryński (urodzony w Schönbrunn, 5 maja 1747 roku, zmarł w Wiedniu, 1 marca 1792 rok) herb
Syn Franciszka I Baudemont-Vaudemont-Lotaryńskiego cesarza Rzymskiego Narodu Niemieckiego i Marii Teresy Habsburg królowej Węgier i Czech, córki Karola VI Habsburga cesarza Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
Tytularny król Jerozolimy i cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego jako Leopold II, tytularny cesarz biznatyjski jako Leopold, król rzymski, apostolski król Węgier, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii i Ilirii, król Czech i książę-elektor Świętego Cesarstwa Rzymskiego, margrabia Moraw, tytularny król Anglii jako Leopold II, tytularny król Majorki jako Leopold, arcyksiążę Austrii i dziedzicznych krajów Habsburgów jako Leopold VIII, książę Salzburga, Styrii, Karyntii, Krainy i Bukowiny, wielki książę Siedmiogrodu, margrabia Moraw, książę Górnego i Dolnego Śląska, Modeny, Frulii, Raguzy i Zadaru, hrabia Habsburga i Tyrolu, Kyburga, Gorycji i Gradiszki, etc. Lipót II od 20 lutego 1790 roku do 1 marca 1792 roku, wielki książę Toskanii jako Piotr Leopold I od 18 sierpnia 1765 roku do 22 lutego 1790 roku, tytularny książę cieszyński jako Leopold II od 20 lutego 1790 roku do 1 marca 1792 roku. Koronowany 15 listopada 1790 roku.
Tytulara: Leopold II, z łaski Bożej cesarz rzymski; król Niemiec, Węgier, Czech, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii, Galicji, Lodomerii, Rzymu, Serbii, Kumanii i Bułgarii, arcyksiążę Austrii, książę Burgundii, Lotaryngii, Styrii, Karyntii, Krainy, wielki książę Etrurii i Siedmiogrodu, margrabia Moraw, książę Brabancji i Limburga, Luksemburga, Gelderni, Wirtembergii, Górnego i Dolnego Śląska, Mediolanu, Mantui, Parmy, Piacenzy i Guastally, Oświęcimia i Zatora, Kalabrii, Bar, Ferary i cieszyński, hrabia Charleville i Szwabii, Habsburga, Flandrii, Hannonia, Kyburga, Gorycji, Gradisci, margrabia Burgau, Górnych i Dolnych Łużyc, hrabia Pont-a-Mousson i Nomenum, hrabia Namur, Valdemons, Albimons, hrabia Zutphen, Sarverda, Salm i Falkensteinu, władca Wend, margrabia Mechele.
W Madrycie, 16 lutego 1764 roku, (per procuro) w Innsbrucku, 5 sierpnia 1765 roku (pro futuro) poślubił Marię Luizę Robertyng-Capet-Bourbon-Vendôme-Spain (urodzona w Portici, 24 listopada 1745 roku, zmarła w Wiedniu, 15 maja 1792 roku), córkę Karola III Robertyng-Capet-Bourbon-Vendôme-Spain, króla Hiszpanii, księcia Parmy, króla Sycylii, Neapolu i Marii Amalii Wettin, córki Augusta II (Fryderyka Augusta II) Wettin króla Polski, wielkiego księcia Litwy, księcia-elektora Saksonii.
Został ochrzczony pod imionami Piotr Leopold Józef. Pierwsze imię otrzymał na życzenie carycy Elżbiety I na cześć jej ojca, cara Piotra I Wielkiego. Wychowawcą Piotra Leopolda był hrabia Franz Thurn, który uważał podopiecznego za lenia, milczka i krętacza. W rzeczywistości arcyksiążę chętnie się uczył, był zdolnym dzieckiem. Chętnie uczył się arytmetyki, przyrody, techniki oraz zagadnień przemysłowych. Początkowo był przeznaczony do stanu duchownego. Jednak w 1761 roku zmarł jego starszy brat, Karol, i Piotr Leopold został dziedzicem Wielkiego Księstwa Toskanii, które było secundogeniturą Domu Habsbursko-Lotaryńskiego, przeznaczonym dla młodszej linii dynastii.
Podczas uroczystości ślubnych Leopold był chory, a w czasie uroczystości weselnych, 18 sierpnia 1765 roku, nagle zasłabł i zmarł cesarz Franciszek I Lotaryński.
Po śmierci ojca Piotr Leopold został wielkim księciem Toskanii i wraz z żoną przeniósł się do Florencji. Jego starszy brat, Józef, został następcą ojca jako cesarz rzymsko-niemiecki. Piotr Leopold i Józef utrzymywali bliskie stosunki, a relacje między nimi były dobre, pomimo różnicy charakterów. Józef był milczącym introwertykiem, natomiast jego młodszy brat był człowiekiem wesołym i towarzyskim.
Podczas swoich 25-letnich rządów w Toskanii Piotr Leopold zajmował się wyłącznie polityką wewnętrzną. Korzystając z familijnego związku z monarchią habsburską i ustabilizowaniem sytuacji w Italii wielki książę zaniechał prowadzenia polityki zagranicznej i utrzymywania armii. Dążył do zapewnienia Toskanii statusu państwa neutralnego. Budżet państwa, nie obciążony wydatkami na wojsko, mógł zostać przeznaczony na reformy wewnętrzne. Piotr Leopold potrafił sobie również dobrać odpowiednich doradców. Sam odebrał gruntowne wykształcenie u Karla von Martiniego i w wieku 18 lat był dobrze przygotowany do rządzenia. Jego najważniejszymi ministrami byli Pompeo Nerri i Francesco Gianni.
W Toskanii wprowadzono liberalizm gospodarczy, zniesiono monopole, cła wewnętrzne, cechy i konfraternie kupieckie. Pastwiska gminne zostały rozparcelowane, zniesiono przymus polowy i prawo do polowania na chłopskich gruntach oraz ustanowiono wolny handel zbożem. Spowodowało to szybki rozwój stosunków kapitalistycznych i rozkwit wolnego portu w Livorno. Rząd dbał również o biedniejsze warstwy społeczne. Co uboższych zatrudniano przy finansowanych przez władze pracach nad osuszaniem bagien. Gianni zorganizował finanse publiczne i system fiskalny na zasadzie egalitaryzmu w stosunku do wszystkich klas płatników.
Reformy dotknęły również dziedzinę prawa karnego. Piotr Leopold znał dzieło Cesarego Beccarii O przestępstwach i karach, postulujące humanitaryzację prawa karnego. W oparciu o dzieło Beccarii został wydany w 1786 r. kodeks karny dla Toskanii znany jako "Leopoldina". Zniosła ona karę śmierci oraz wszelkie kary cielesne i hańbiące. Rozbudowała natomiast system kar więzienia, zresztą o bardzo surowych rygorach.
Polityczne reformy wielkiego księcia zmierzały do ożywienia samorządów municypialnych. Piotr Leopold myślał nawet o nadaniu Toskanii liberalnej konstytucji opartej na zasadzie trójstopniowego przedstawicielstwa (wybieralne rady gminne, rady prowincjonalne i Rada Państwa). Projekt konstytucji został opracowany przez Gianniego w 1782 roku i był pierwszym tego typu dokumentem w Europie. Nie został jednak ogłoszony.
Wzorem swojego brata Piotr Leopold dążył do podporządkowania sobie kleru. W swoim niewielkim państwie zastał on 3 arcybiskupstwa, 15 biskupstw i 11 tysięcy księży świeckich oraz drugie tyle zakonników i zakonnic. Książę zniósł inkwizycję rzymską, zakazał publikowania bulli papieskich i składania darów dla obcych kościołów. Utrudnił również wstępowanie do stanu duchownego przez ograniczenia wiekowe dla wstępujących do nowicjatu (minimum 18 lat) i składających śluby (minimum 21 lat). Dążenia wielkiego księcia do podporządkowania i reformy duchowieństwa popierał biskup Pistoi Scipione Ricci, który stał się najbliższym doradcą księcia w sprawach kościelnych.
Rozpoczęto kształcenie księży w seminariach w duchu nowej dyscypliny. Zwalczano przesądy, fałszywe cuda, pielgrzymki i procesje. Położona nacisk na obowiązek nauczania młodzieży religii. Ricci ułożył józefiński regulamin dla duchowieństwa, który spotkał się jednak ze sprzeciwem wszystkich biskupów. W 1786 roku zwołano więc synod diecezjalny do Pistoi, gdzie 234 księży przyjęło regulamin. Uchwalono również zwołanie synodu generalnego do Florencji. W tym czasie rozgorzał spór religijny, w którym konserwatywne duchowieństwo wspierała ludność chłopska, przywiązana do tradycji. W kwietniu 1787 roku większość prałatów odrzuciła regulamin, a rozruchy ludowe zmusiły Ricciego do ucieczki z Pistoi.
Reakcja godziła w osobę księcia i jego cudzoziemskie nowatorstwo. Wśród tego napięcia, potęgowanego antyaustriackimi rozruchami w Lombardii, nadeszła do Florencji wieść, że 20 lutego 1790 r. zmarł cesarz Józef II i wielki książę jako Leopold II został jego następcą w Austrii, Czechach i na Węgrzech z perspektywą korony cesarskiej. Leopold opuścił, więc Toskanię, którą pozostawił swojemu młodszemu synowi, Ferdynandowi. W ostatnich latach rządy Piotra Leopolda stawały się coraz bardziej policyjne i niepopularne wśród ludu.
Zdając sobie sprawę z nadchodzącej śmierci Józef już w 1789 roku poprosił Leopolda, aby przybył do Wiednia i został współregentem, jednak Leopold odmówił. Florencję opuścił dopiero 3 marca 1790 roku. Po przybyciu do Austrii odwołał, co radykalniejsze reformy swojego brata, świadomy ich niepopularności w społeczeństwie. Utrzymano jedynie tajną policję i reformy agrarne. Leopold pofolgował czynnikom stanowym i zniósł znienawidzone przez Kościół seminaria generalne. Kościół pozostał uzależniony od państwa, ale zachował uprzywilejowaną pozycję, co pozwoliło mu stać się jednym z filarów habsburskiej monarchii. Te działania Leopolda uspokoiły sytuację na Węgrzech. W grudniu 1790 roku wojska austriackie przywróciły władzę Leopolda nad austriackimi Niderlandami. W styczniu 1791 roku Leopold, wykorzystując mandat Rzeszy, zajął zbuntowane biskupie księstwo Leodium.
9 października 1790 roku Leopold został wybrany cesarzem we Frankfurcie nad Menem. Elektorami byli: on sam jako król Czech, król Prus Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern jako margrabia brandenburski, książę saski Fryderyk August III, książę bawarski Karol IV Teodor Wittelsbach, król Wielkiej Brytanii Jerzy III jako książę hanowerski, arcybiskup Moguncji Friedrich Karl Joseph von Erthal, arcybiskup Trewiru Klemens Wacław Wettyn i arcybiskup Kolonii Maksymilian Franciszek Habsburg.
Na króla Węgier został koronowany 15 listopada 1790 roku w Bratysławie. Na króla Czech został koronowany 6 września 1791 roku w Pradze.
Leopold II objął rządy w niepewnej sytuacji politycznej. W 1789 roku wybuchła rewolucja we Francji, gdzie królową była siostra Leopolda, Maria Antonina. Obawiała się ona o swoje bezpieczeństwo i pisała do brata listy z prośbą o pomoc. Emigranci z Francji straszyli Leopolda widmem rozszerzenia się postulatów rewolucji na kraje habsburskie i nakłaniali go do zbrojnej interwencji. Cesarz obiecał siostrze pomoc, gdyby wraz z mężem chciała uciec z Paryża. Francuskim emigrantom zaś zwyczajnie nie udzielał audiencji.
Leopold musiał stawić również czoła agresywnej polityce Prus. Austria toczyła w tym czasie wojnę z Turcją u boku Rosji. Prusy zawarły w styczniu 1790 roku przymierze z Turcją, a w marcu z Polską. Przymierza te były wymierzone w Austrię, a wojska pruskie rozpoczęły koncentrację na granicy czeskiej. W Polsce przygotowywano plan wzniecenia powstania w Galicji. Leopold w takiej sytuacji nie miał zamiaru opłacać sukcesów na południu stratami terytorialnymi na północy. Leopold przeciągnął na swoją stronę popierającą dotąd Prusy Wielką Brytanię, strasząc ją oddaniem Niderlandów Francji. Mając poparcie Londynu spotykał się w czerwcu 1790 r. z Fryderykiem Wilhelmem w Reichenbach. Na tym spotkaniu ustalono, że Austria wycofa się z wojny z Turcją bez nabytków terytorialnych, co usankcjonował austriacko-turecki pokój w Sistowie 4 sierpnia 1791 roku. Prusy również nic nie zyskały, zrzekając się wszelkich planów wojennych wobec Austrii 27 lipca 1790 roku w Reichenbach.
25 sierpnia 1791 roku Leopold ponownie spotkał się z Fryderykiem Wilhelmem, tym razem w Pillnitz niedaleko Drezna. Monarchowie uczynili tam dyplomatyczny gest wobec francuskiej pary królewskiej, polegający na deklaracji, że w razie niebezpieczeństwa zbrojnie wyprawią się na Francję. Była to czysto formalna deklaracja, gdyż ani Leopold ani Fryderyk nie życzyli sobie wojny, a już na pewno nie prowadzonej wyłącznie siłami Austrii i Prus. A na poparcie innych mocarstw na razie się nie zanosiło. Zresztą sytuacja wewnętrzna we Francji w tym okresie nie wskazywała na niebezpieczeństwo grożące Ludwikowi XVI i Marii Antoninie.
Leopold zmarł nagle we Wiedniu 1 marca 1792 roku. Jego następcą został jego najstarszy syn, Franciszek. Cesarzowa Maria Ludwika przeżyła męża o niewiele ponad 2 miesiące. Zmarła 12 maja 1792 roku. Oboje zostali pochowani w krypcie kościoła Kapucynów we Wiedniu.
Żródła:
Leopold II w "Wikipedii"
11-02-2023